Pasy śródpolne, a jest ich 13, są jedną z atrakcji gminy Dobrzyca. Mają chronić pola przed wiatrem, są miejscem życia drobnych zwierząt i ptaków oraz oazą wielu gatunków drzew i krzewów. Są własnością powiatu pleszewskiego. Ale dbać muszą o nie właściciele pól. I nie wszystkim to się podoba.
Mieszkańcy Fabianowa mają problem z pasami śródpolnymi, które utworzono w XIX wieku, odnowiono kilkanaście lat temu. Stanowią one swoisty system barier przeciwwietrznych, składający się z 13 różnej szerokości pasm o przebiegu południkowym i 5 niewielkich zadrzewień kępowych. - Każdego roku rozrastają się, a przycinać nie ma komu. Usłyszeliśmy z powiatu, że choć oni są właścicielem, my, rolnicy, mamy o nie dbać. To dodatkowa robota, której na wiosnę i tak nam nie brakuje - mówi jeden z właścicieli pól.
Pasy śródpolne w okolicach Fabianowa były wcześniej własnością Skarbu Państwa - bez formalnego zarządcy. W konsekwencji nikt nie dbał o ich stan. W niektórych miejscach zadrzewienia zostały całkowicie zniszczone. - Dopiero powiat pleszewski podjął starania o uregulowanie stanu prawnego, ochrony i rekonstrukcji pasów śródpolnych - przypomina Tomasz Wojtala, rzecznik prasowy starostwa. W 2000 roku powiatowy Wydział Ochrony Środowiska rozpoczął projekt pn. „Program ochrony i rekonstrukcji pasów śródpolnych - wiatrochłonnych w Fabianowie”. Na zlecenie starostwa została wykonana inwentaryzacja zadrzewień. W 2004 roku pasy zostały prawnie przejęte przez powiat pleszewski od gminy Dobrzyca.
W 2005 roku na zlecenie powiatu Pracownia Lasów i Zadrzewień Zakładu Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu opracowała „Zasady techniczne przyrodniczej i funkcjonalnej restytucji i rewaloryzacji zadrzewień śródpolnych w rejonie wsi Fabianów”. - Pasy śródpolne w Fabianowie zostały zrekonstruowane w 2006 roku. Działania polegały na odtworzeniu granic działek, usunięciu darni, odchwaszczaniu, karczowaniu krzewów, wyoraniu korzeni, spulchnieniu gleby, nasadzeniu nowych krzewów i drzew wysokopiennych; dębów, klonów, lip, brzóz, jesionów i modrzewi. Wcześniej były to tylko ekspansywne zakrzaczenia ze starymi pojedynczymi drzewami, głównie topolami - przypomina Wojtala.
Rekonstrukcja kosztowała powiat ponad 70.000 zł i były współfinansowane przez WFOŚiGW w Poznaniu. W kolejnych latach 2007-2012 prowadzone były prace pielęgnacyjne oraz nasadzenia uzupełniające drzew i krzewów, które kosztowały budżet powiatu dodatkowe 64.000 zł. - Dzięki podjętym działaniom udało się powstrzymać dewastację i stopniowy zanik pasów. Po kilku latach od przeprowadzonych nasadzeń drzewa urosły i widoczne są w strukturze pasów. Pasy śródpolne spełniają swoją rolę ochrony przez wiatrem, zapobiegają tzw. stepowieniu krajobrazu i są miejscem bytowania zwierzyny drobnej. Osiągnęliśmy zamierzony efekt i w 2012 roku projekt został zakończony - uważa rzecznik powiatu.
Przyznaje, że od tego czasu powiat nie prowadził tam nowych prac. Jedynie w 2016 roku (tj. po 10 latach) zostały wymienione tablice informacyjne, ponieważ poprzednie były już wypłowiałe lub uszkodzone. - Niestety, ale zauważamy, że pasy śródpolne są przyorywane przez właścicieli sąsiednich pól, kamienie graniczne są usuwane, a roślinność niszczona przez maszyny rolnicze podczas prac polowych. Dlatego apelujemy do rolników, aby dbali o pasy śródpolne, ponieważ spełniają one ważną rolę nie tylko dla ekosystemu, ale także dla rolnictwa - mówi Tomasz Wojtala. Innego zdania są właściciele okolicznych pól. - Skoro powiatowi tak na nich zależało, niech o nie dba. My się nie prosiliśmy - uważa jeden z gospodarzy.
